Wat is reparatie en waarom ervoor kiezen?
Wat is reparatie en waarom kost het negeren ervan consumenten 12 miljard euro per jaar?
Elk jaar gooien Europeanen massaal kapotte toestellen weg die perfect te herstellen zijn. Het gevolg? Een onnodige financiële aderlating van ongeveer 12 miljard euro aan economische kost. Maar reparatie is meer dan alleen geld besparen. Het is een bewuste keuze die impact heeft op het milieu, de lokale economie en je portemonnee.
In dit artikel ontdek je wat reparatie precies inhoudt, wanneer het de slimste keuze is om te repareren in plaats van te vervangen, welke rechten je hebt als consument (recht op reparatie), en hoe jouw keuze voor reparatie bijdraagt aan een duurzamere wereld. Want de vraag is niet alleen “wat is reparatie?”, maar vooral “waarom zou ik ervoor kiezen?”.
Wat is reparatie?
Reparatie is het proces waarbij een defect of kapot product weer werkend gemaakt wordt. Of het nu gaat om een gebarsten smartphonescherm, een wasmachine die niet meer centrifugeert of een laptop die niet meer opstart. Repareren betekent dat je het probleem oplost zodat je apparaat weer functioneert.
Elk apparaat bestaat uit tientallen tot soms honderden onderdelen. Van de batterij in je smartphone tot de motor in je stofzuiger: elke component kan kapot gaan, maar kan ook gerepareerd worden. Afhankelijk van het defect en het apparaat zijn er verschillende manieren om dit aan te pakken.
De drie soorten reparatie uitgelegd
Er zijn drie types reparatie die professionele herstellers kunnen toepassen. Welke methode het beste is, hangt sterk af van de situatie. Het defect, kosten en beschikbaarheid van onderdelen zijn hierin factoren die een rol spelen.
Vervanging: een nieuw onderdeel voor het kapotte
Bij een vervangingsreparatie haalt de hersteller het defecte onderdeel uit je apparaat en plaatst er een nieuw exemplaar voor terug. Dit is de meest populaire en eenvoudige vorm van reparatie.
Voorbeelden van vervanging reparaties:
iPhone batterij vervangen: De oude, versleten batterij wordt verwijderd en vervangen door een nieuwe
Wasmachine pomp vervangen: Een kapotte afvoerpomp wordt vervangen door een nieuwe
Mixer motor vervangen: De elektromotor wordt compleet vervangen
Refurbishment: het kapotte onderdeel herstellen
Bij refurbishment (andere woord voor revisie) haalt de hersteller het defecte onderdeel uit het apparaat. Het defecte onderdeel wordt dan gerepareerd, in plaats van een volledig nieuwe module te kopen. Enkel de kapotte component binnen dat onderdeel wordt vervangen. Dit is goedkoper en duurzamer, maar vergt iets meer vaardigheden.
Voorbeelden van refurbishment reparaties:
iPhone scherm glas vervangen (glass-only repair): Als alleen het buitenste glas gebarsten is maar het LCD-scherm nog intact, kan de hersteller enkel het glas vervangen. Dit is veel goedkoper dan een complete nieuwe schermmodule
Laptop moederbord repareren: Een kapotte chip of condensator wordt vervangen in plaats van het hele moederbord
Fietsband plakken: Het lek wordt gedicht in plaats van een nieuwe binnenband te kopen
Restoratie: oude apparaten nieuw leven inblazen
Een restoratie is nodig wanneer een apparaat voor lange tijd ongebruikt is geweest. Hierdoor kan het voor langere tijd aan vocht, stof of corrosie zijn blootgesteld. Bij deze reparatiemethode wordt het apparaat grondig gereinigd. Elektrische contactpunten en aangetaste onderdelen worden behandeld om het weer werkende te krijgen.
Voorbeeld van restoratie reparaties:
Vintage elektronica opknappen: Oude radio's of platenspelers worden grondig gereinigd en nagekeken
Waar kan je terecht voor reparatie?
Professionele reparateurs
Professionele reparatie is de veiligste optie voor het herstellen van defecte apparaten. Je hebt de zekerheid van vakmanschap, vaak garantie op het uitgevoerde werk, en de reparatie wordt correct uitgevoerd met de juiste onderdelen. Er zijn drie hoofdopties waar je kan kiezen.
Onafhankelijke hersteller
Onafhankelijke reparateurs zijn lokale vakspecialisten die voor zichzelf werken of een klein bedrijf runnen. Ze zijn vaak gespecialiseerd in specifieke producten zoals smartphones, laptops of witgoed.
Voordelen van onafhankelijke herstellers
Persoonlijke service: Directe communicatie met de hersteller die je apparaat repareert
Flexibiliteit: Vaak kunnen ze snel schakelen en creatieve oplossingen bieden
Lokaal: Korte afstand, geen langdurig verzenden nodig
Nadelen
Variabele kwaliteit: Niet alle onafhankelijke herstellers zijn even goed
Beperkte garantie: Garantievoorwaarden kunnen verschillen
Minder onderdelen op voorraad: Mogelijk langere wachttijd voor specifieke reserveonderdelen
Ketens
Dit zijn grote reparatienetwerken of officiële service centers die erkend zijn door de fabrikant. Denk aan Apple Store, Samsung Service, MediaMarkt reparatiedienst, of erkende Bosch-herstellers.
Voordelen van ketens
Merkgarantie blijft behouden: Reparatie bij erkende centers tast je garantie niet aan
Originele onderdelen: Gebruik van authentieke fabrieksonderdelen
Gecertificeerde technici: Getraind door de fabrikant zelf
Nadelen
Hogere prijzen: Merkservice is vaak duurder dan onafhankelijke reparateurs
Langere wachttijden: Drukte en vaste procedures kunnen proces vertragen
Minder flexibel: Strikte richtlijnen, geen alternatieve oplossingen
Online reparatieplatforms
Online reparatieplatforms zijn websites die fungeren als tussenpersoon tussen consumenten en reparateurs. Ze brengen vraag en aanbod samen en zorgen voor transparantie in prijzen en kwaliteit.
Een voorbeeld hiervan is Fair-Repair. Op deze marktplaats kan je snel en gericht jouw hersteller vinden. Selecteer uw type toestel en herstelling en krijg een lijst van onafhankelijke reparateurs.
Voordelen van online platforms
Prijstransparantie: Vergelijk eenvoudig prijzen van verschillende reparateurs
Beoordelingssysteem: Lees ervaringen van andere klanten
Kwaliteitscontrole: Platforms screenen aangesloten reparateurs
Nadelen
Platformkosten: Soms iets duurder door commissie voor het platform
Geen directe band: Minder persoonlijk contact dan bij lokale hersteller
Wat zijn de voordelen van reparatie?
Er zijn verschillende voordelen aan het laten repareren van elektronica. In het kort kunnen we vooral stellen dat de voordelen liggen bij :
Beter voor de portemonnee : de meeste herstellingen kosten slechts een fractie van nieuwkoop
Het milieu : repareren verlaagt de CO₂-voetafdruk met gemiddeld 33% tegenover nieuwkoop
Steun lokale economie : Laten repareren zorgt voor een circulaire economie
Per jaar dat je een toestel langer gebruikt, verminder je de relatieve CO₂-voetafdruk per jaar ervan. We besproken dit in detail in ons artikel over ‘herstellen vs nieuwkoop’. Daarnaast zijn er voor het aanmaken van een nieuw toestel ook steeds nieuwe grondstoffen nodig. Dit heeft in bepaalde landen een zeer grote (negatieve) sociale impact.
Wat zijn de misvattingen over reparatie?
Mensen zijn vaak nog terughoudend over reparaties.
Enerzijds is het heel makkelijk om een nieuw product te kopen. Bedrijven spenderen daarnaast ook veel geld in marketing, wat ons pushed naar de keuze van een nieuwkoop.
Anderzijds zijn er veel misvattingen rondom het thema reparaties. Volgens het grote repareeronderzoek wil 86% van de mensen dat repareren makkelijker wordt. Daarin kwamen 5 misvattingen naar voor zoals:
Reparaties zijn te duur
Reparaties duren te lang
Het is onduidelijk waar ik advies kan krijgen
Ik weet niet waar ik terecht kan
Zal mijn garantie vervallen?
Hoe kan je zien of een product te herstellen is?
Reparatie begint eigenlijk reeds bij de aankoop van een apparaat. Sinds mei 2025 heeft België ervoor gezorgd dat consumenten een beter idee krijgen over de herstelbaarheid van een product.
Via de herstelbaarheidsindex krijgen producten een score op 10 voor herstelbaarheid. Hoe hoger, hoe makkelijker het product is om te repareren. Deze score kan je steeds terugzien bij productpagina’s zoals bijvoorbeeld hier :
Deze index is wel enkel beschikbaar voor producten die na mei 2025 op de markt zijn gebracht. Probeer steeds te gaan voor een product met een hoge score, dit kan op lange termijn leiden tot lagere reparatiekosten.
Let wel, de herstelbaarheidsindex is nog niet perfect. Zo zijn bijvoorbeeld op dit moment enkel stofzuigers, laptops, vaatwassers, hogedrukreinigers en grasmaaiers terug te vinden in de databank.
Recht op reparatie in België
De Europese Unie wil verandering brengen in het feit dat er teveel repareerbare producten in de vuilnisbak belanden. Vanaf 2026 treedt in België ‘recht op reparatie’ in werking. Dit is een nieuwe wetgeving die reparatie eenvoudiger, goedkoper en toegankelijker moet maken.
Het uiteindelijke doel is de elektronische afvalberg te verkleinen en de portemonnee van de consument te sparen.
Wil je alles weten over de nieuwe wetgeving? Lees ons uitgebreide artikel over het recht op reparatie in België. Hierin geven we alle details over je rechten, welke producten eronder vallen en wanneer de regels exact ingaan.
Wat betekent de richtlijn ‘recht op reparatie’ in praktijk?
Reparatieplicht
Als goederen tijdens de wettelijke garantieperiode moeten worden gerepareerd, wordt de garantie automatisch met 1 jaar verlengd. Dit is een extra stimulans om voor reparatie te kiezen.
Nadat de garantie is verlopen, is fabrikant nog steeds verplicht om het te repareren.
Informatie reparatievoorwaarden en -diensten
Er komt een Europees onlineplatform met nationale afdelingen om consumenten te helpen in de zoektocht naar reparatiebedrijven.
Ondersteuning reparatiemarkt
EU wil de reparatie kosten verlagen → prijs reserveonderdelen zal omlaag gaan + fabrikanten worden verplicht barrières te verwijderen. Hiermee bedoelen ze software en hardware die herstellingen tegengaat.
Bevordering betaalbare reparaties
Elk EU-land moet een stimulerende maatregel invoeren. Enkele voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld reparatievouchers, informatiecampagnes,... . In België is er bijvoorbeeld de reparatieindex ingevoerd.
Wanneer is reparatie de beste keuze?
Niet elk defect rechtvaardigt automatisch een reparatie. Hier zijn enkele richtlijnen om je te helpen beslissen:
Reparatie is zinvol wanneer:
Het product minder dan de helft van zijn verwachte levensduur heeft bereikt
De reparatiekosten lager zijn dan 50-60% van de nieuwprijs
Het om een kwalitatief hoogwaardig product gaat
Je emotioneel gehecht bent aan het product
Het product moeilijk te vervangen is
Vervanging overweeg je wanneer:
De reparatiekosten hoger zijn dan een nieuw (of refurbished) exemplaar
Het product al meerdere keren dezelfde storing heeft gehad
De energiekosten van het oude apparaat veel hoger zijn dan moderne alternatieven
Het product een veiligheidsrisico vormt